ประเทศไทยของเรามีประชาชาชนที่มีชื่อในทะเบียนประวัติอาชญากรมากถึง 12 ล้าน 4 แสนคน ซึ่งตัวเลขนี้ถือเป็นเกือบ 20% ของจำนวนประชากรคนไทยที่มีอยู่ 66 ล้านคนเลยทีเดียว ทำไมคนไทยมีคนที่เป็นอาชญากรมากขนาดนั้น ในบทความนี้มีคำตอบ
ถูกตำรวจตั้งข้อหายังไม่ใช่อาชญากร
สาเหตุเกิดจากระเบียบสำนักงานตำรวจแห่งชาติ เรื่องการพิมพ์ลายนิ้วมือ ที่ให้นำชื่อและประวัติผู้ต้องหาทุกคน บันทึกลงในทะเบียนประวัติอาชญากร แล้วถ้าอัยการสั่งไม่ฟ้อง หรือศาลยกฟ้อง ค่อยมาร้องขอคัดแยกชื่อออกมาทีหลัง
อธิบายง่ายๆ ก็คือระเบียบสำนักงานตำรวจแห่งชาติกำหนดให้ ผู้ต้องหาทุกคนเป็นอาชญากรตั้งแต่ถูกตั้งข้อหา ซึ่งคือการใช้หลักสันนิษฐานไว้ก่อนว่าผิด (presumption of guild)
ซึ่งขัดกับหลักสันนิษฐานไว้ก่อนว่าบริสุทธิ์ (presumption of innocence) ที่เป็นหลักสากลและรัฐธรรมนูญไทยทุกฉบับตั้งแต่ปี 2492 ได้รับรองหลักนี้ไว้ (“ในคดีอาญาต้องสันนิษฐานไว้ก่อนว่าผู้ต้องหาหรือจำเลยไม่มีความผิด”) และรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันบัญญัติไว้ที่มาตรา 29 วรรคสอง
ปัญหาเรื่องนี้เกิดขึ้นได้อย่างไร
ปัญหาในทางปฏิบัติคือไม่ได้มีการเชื่อมฐานข้อมูลกัน ถ้าผู้ต้องหาที่อัยการสั่งไม่ฟ้อง หรือจำเลยที่ศาลยกฟ้องอยากเอาชื่อตนเองออก ก็ต้องไปขอเอกสารจากอัยการหรือศาลแล้วไปยื่นที่กองทะเบียนประวัติอาชญากรเอง แล้วคนส่วนใหญ่ก็ไม่ทราบว่าต้องดำเนินการเอง จำนวนชื่อคนในทะเบียนประวัติอาชญากรถึงได้มากถึงขนาดนั้น แล้วพอมีชื่อในทะเบียนประวัติอาชญากรไปสมัครงานอะไรที่ไหนก็ไม่ได้ ทั้งๆ ที่อัยการสั่งไม่ฟ้อง หรือศาลยกฟ้อง
โครงงานกฎหมายบริการสังคมช่วยล้างประวัติ
อาจารย์ปริญญา เทวานฤมิตรกุลและนักศึกษาคณะนิติศาสตร์ปี 4 มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้ทำโครงงานกฎหมายบริการสังคมมาอย่างต่อเนื่องมากกว่า 3 ปี โดยทำการยื่นหนังสือและไปพบทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จนในที่สุดทุกอย่างก็เริ่มเกิดผลขึ้นมาเมื่อ ผู้ช่วย ผบ.ตร.คือ พล.ต.ท.สุรเชษฐ์ หักพาล ได้เดินทางมาพบอาจารย์ปริญญา เทวานฤมิตรกุล เมื่อ 6 เดือนที่แล้ว และเป็นที่มาของการแถลงข่าวที่สำนักงานตำรวจแห่งชาติในที่สุด
สำนักงานตำรวจแห่งชาติเริ่มตรวจสอบประวัติอาชญากร
จากชื่อในทะเบียนประวัติอาชญากรจำนวน 12.4 ล้านคน สำนักงานตำรวจแห่งชาติดำเนินการตรวจสอบเรียบร้อยแล้ว 7.6 ล้านคน เหลืออีกเพียง 4.8 ล้านคน และจะได้มีการแก้ไขระเบียบสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ซึ่งกำลังอยู่ระหว่างการดำเนินการ
ในนามของผู้ต้องหาที่เป็นผู้บริสุทธิ์ทุกคนแต่ต้องกลายเป็นอาชญากร และในนามของนักศึกษาปี 4 ทุกคนที่เคยช่วยกันทำเรื่องนี้มา ต้องขอขอบคุณสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ขอบคุณท่านผู้ช่วย ผบ.ตร. และท่าน ผบ.กองทะเบียนประวัติอาชญากร และเจ้าหน้าที่ทุกท่านที่ช่วยแก้ปัญหาให้ประชาชนผู้บริสุทธิ์ได้หลุดพ้นจากทะเบียนประวัติอาชญากร
